Catharsis

Info

Deze reeks is geconcipieerd als een associatieve beeldenstroom uit het onbewuste, en wisselt surrealistische droombeelden en symbolische fragmenten af met schijnbaar vervagende herinneringen en gesublimeerde verlangens. ‘Catharsis’ volgt bewust geen lineaire verhaallijn, maar daalt langs een onvoorspelbaar pad af naar de verborgen diepten van de menselijke psyche. Het geheel is een fragmentarische collage die zowel louterend als verontrustend werkt. Volgens de klassieke Aristoteliaanse dramaturgie is ‘catharsis’ het resultaat van een collectieve emotionele zuivering van sterke gevoelens bij zowel de toeschouwers als de protagonisten van een tragedie. Hierbij kan de fotograaf zowel de rol van protagonist (de creatieve rebel of absurde held van Camus) als van toeschouwer (de hegeliaanse waarnemer van toevallige objecten) aannemen. De ambiguïteit van de toeschouwer maakt ook een psychoanalytische lezing van deze loutering mogelijk. Fotografie wordt dan een therapeutisch medium om herinneringen uit het (collectief) onbewuste op te roepen en te uiten: ‘catharsis’ als rituele reiniging, als een fotografische hunkering naar een tabula rasa bij de maker en de kijker. Bovenop de imaginaire orde van Lacan, de wereld van fantasie en verlangen, wordt de symbolische orde geënt, de wereld zoals ze in de (beeld)taal verschijnt. ‘Catharsis’ bevat in dat verband subtiele verwijzingen en duidelijke knipogen naar het werk en de beeldtaal van surrealistische beeldmakers als Luis Buñuel, Salvador Dalí, René Magritte en David Lynch. De verontrustende symboliek in de beelden lijkt te suggereren dat de symbolische orde op instorten staat en dat de realiteit dreigt te desintegreren. Volgens Nietzsche maakt dit verval de weg vrij voor dionysische energie. Die ongebreidelde, natuurlijke driften die aan de oppervlakte van onze samenleving komen beangstigen ons, maar luiden tegelijk de geboorte in van iets nieuws. ‘Catharsis’ is opgebouwd als een sequentie waarbij elk beeld in de reeks esthetisch of inhoudelijk, direct of associatief verbonden is met het voorgaande en het volgende beeld. Dit brengt ons bij de derde orde van Lacan: de ongrijpbare objectieve werkelijkheid. De (beeld)taal schiet immers te kort om het onbewuste volledig te ontsluiten. Van zodra het verlangen zijn uitdrukking vindt in een beeld, vervreemdt het beeld van het oorspronkelijke verlangen, dat nooit volledig in beeldtaal kan uitgedrukt worden. In de objectieve werkelijkheid kan hooguit sprake zijn van een gedeeltelijke bevrediging, waardoor het verlangen verschuift naar een volgend beeld, en de ultieme catharsis eeuwig uitgesteld wordt.

Bron: UiTinVlaanderen.be